น้ำมันปาล์มเมื่อก้าวเข้าสู่ AEC

น้ำมันปาล์มเมื่อก้าวเข้าสู่ AEC

โดย นางสาวประภาพร กิตติเสนาชัย
สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์การค้าสินค้าเกษตร

                    สำหรับการเตรียมตัวเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community: AEC) หลายฝ่ายมีความกังวลว่าปาล์มน้ำมันมีความเสี่ยงที่จะได้รับผลกระทบรุนแรง หากไม่สามารถปรับตัวเพื่อแข่งขันกับผู้ผลิตรายใหญ่อย่างมาเลเซียและอินโดนีเซียในด้านราคาได้ แต่อย่างไรก็ตาม การเข้าสู่ AEC ไทยอาจจะไม่ได้รับผลกระทบมากนัก จากการที่ไทยยังคงใช้มาตรการในการช่วยเหลืออุตสาหกรรมปาล์มน้ำมันภายในประเทศ โดยการให้หน่วยงานของรัฐ คือ องค์การคลังสินค้า เป็นหน่วยงานนำเข้าน้ำมันปาล์มในอัตราภาษีร้อยละ 0 ได้เพียงหน่วยงานเดียว¹ ทำให้สามารถควบคุมปริมาณการนำเข้าน้ำมันปาล์มที่จะทะลักเข้ามาจากมาเลเซีย และอินโดนีเซียได้ ทั้งนี้ ยังเป็นการช่วยให้โรงสกัดน้ำมันปาล์มของไทยมีเวลาในการพัฒนาศักยภาพการผลิต ซึ่งหากโรงสกัดน้ำมันปาล์มดิบสามารถลดต้นทุนการผลิต จนระดับราคาน้ำมันปาล์มเทียบเท่าราคาตลาดโลก จะมีส่วนช่วยให้โรงกลั่นน้ำมันปาล์มบริสุทธิ์ และโรงงานผลิตไบโอดีเซล มีวัตถุดิบในการผลิตที่มีราคาถูกลง เป็นการเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันของประเทศ และช่วยให้ผู้บริโภคในประเทศได้รับผลประโยชน์จากราคาที่ลดลงอีกด้วย

¹ นอกจากมาตรการที่กำหนดให้องค์การคลังสินค้านำเข้าเท่านั้นในกรณีขาดแคลนน้ำมันปาล์มบริโภค ยังมีมาตรการอื่นๆ คือมาตรการปกป้องการนำเข้า (Safeguard Measure) ซึ่งเป็นมาตรการปกป้องที่กำหนดขึ้นมาเฉพาะใช้กับสินค้าเกษตร (Special Safeguard) ที่ผูกไว้กับ WTO และกรณีการนำเข้าตามกฎเกณฑ์ของ WTO ซึ่งมีอัตราภาษีสูงถึงร้อยละ 143 แต่ผู้นำเข้าต้องซื้อผลผลิตในประเทศด้วย 1 ส่วน และต้องส่งออกรวม 2 ส่วนภายใน 30 วัน จึงจะขอคืนภาษีได้

การผลิตปาล์มน้ำมันและน้ำมันปาล์มของโลก และอาเซียน

                    อาเซียนถือได้ว่าเป็นแหล่งผลิตปาล์มน้ำมันรายใหญ่ของโลก โดยอินโดนีเซีย มีพื้นที่ปลูกปาล์มน้ำมันมากที่สุด 47 ล้านไร่ รองลงมา ได้แก่ มาเลเซีย (29 ล้านไร่) และไทย (4 ล้านไร่) ซึ่งในช่วงก่อนปี 2548 มาเลเซียมีการปลูกปาล์มน้ำมันมากที่สุด แต่ด้วยข้อจำกัดเรื่องพื้นที่เพาะปลูกของประเทศ ทำให้นักลงทุนในมาเลเซียขยายการปลูกปาล์มน้ำมันไปประเทศอินโดนีเซีย ส่งผลให้อินโดนีเซียกลายเป็นประเทศที่มีพื้นที่เพาะปลูกปาล์มน้ำมันมากเป็นอันดับ 1 ของโลก ทำให้อาเซียนกลายเป็นผู้ผลิตน้ำมันปาล์มดิบที่สำคัญของโลกด้วยเช่นกัน ซึ่งมีสัดส่วนการผลิตรวมกันกว่าร้อยละ 90 ของปริมาณการผลิตน้ำมันปาล์มดิบของโลก โดยอินโดนีเซีย มีสัดส่วนการสกัดน้ำมันปาล์มดิบสูงที่สุด ร้อยละ 55.1 รองลงมา ได้แก่ มาเลเซีย (33.77) และไทย (3.73) ตามลำดับ (ภาพ 2) สำหรับประเทศไทยมีสัดส่วนการสกัดน้ำมันปาล์มดิบน้อยมากเมื่อเทียบกับอินโดนีเซียและมาเลเซีย เนื่องจากในอดีตพื้นที่เพาะปลูกปาล์มน้ำมันของไทยมีเฉพาะทางภาคใต้เท่านั้นที่ใช้เพาะปลูกปาล์มน้ำมันได้ เพราะปาล์มน้ำมัน เป็นพืชที่ชอบอากาศในเขตร้อน มีฝนตกชุกเกือบตลอดทั้งปี ทั้งนี้ ทางภาคใต้ของไทยมีพื้นที่ปลูกปาล์มน้ำมันไม่มากนัก จึงทำให้ผลผลิตปาล์มน้ำมันของไทยมีน้อย อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันรัฐบาลไทยได้มีแผนพัฒนาอุตสาหกรรมปาล์มน้ำมันและน้ำมันปาล์ม โดยการเพิ่มพื้นที่เพาะปลูกปาล์ม เพื่อใช้เป็นพืชพลังงานแล้ว ส่งผลให้การเพาะปลูกปาล์มน้ำมันกระจายไปทั่วทุกภาคของไทย